Rus ve dünya edebiyatının önde gelen yazarlarından biri olan Tolstoy’un eserleri çok farklı dillere çevrilmiş ve basılmıştır. Kadın ve erkek ilişkilerinde kişinin kendine saygısı ve erdemine inanan Tolstoy, Beethoven’in keman ve piyano için yazdığı Kreutzer Sonat müziği ekseninde yazdığı bu eserde, erdemsizliğin insanı ne gibi çıkmazlara sürüklediğine işaret eder. Bu eserde mutsuz bir çiftin hayatını yok eden yıkıcı bir aşk, yakıcı bir öfke ve öldürücü bir kıskançlığı konu alır. Tolstoy’un bu eseri Rus edebiyatında on dokuzuncu yüzyıl ayrıcalıklı sınıfların kültüründe kadının rolünü, aile düzenini sorgulayan, aşk, evlilik ve kadın cinselliği ile ilgili farklı düşünceleri ifade eden ve zamanında uygunsuz olarak algılanan roman Rusya ve birçok ülkede yasaklanmıştır. Tolstoy’un altmış bir yaşındayken bunalımlı bir döneminde kaleme aldığı romanda, kıskanç bir kocanın kendisine, ailesine yaşattığı olumsuzlukların yanında, kadın ve erkeği birbirine bağlayan o duygusal ve cinsel bağın Tanrıdan ne kadar uzak ve acı verici olduğunu bütün öfkesi ve açık sözlülüğüyle dile getirir. Bir adamın, içinde büyüttüğü kıskançlık duygusuyla nasıl karısını öldürecek hale geldiğini anlatırken, hem kendi kendisi, hem insan doğası, hem de Hıristiyanlığın özü hakkında konuşur. Kreutzer Sonat eserine gelen yoğun eleştiriler üzerine Tolstoy savunma niteliğinde sonsöz yazmıştır. Tolstoy bu eserde insan ruhunun derinliklerinde uyuyan şiddet ve zavallılığa yaptığı vurgularla düşünmemizi sağlar.
Cengiz Emik, Ankara, Nisan 2021